DMCA Nedir?

Telif hakları sadece gerçek dünyada değil, dijital dünyada da sıklıkla tartışılan konuların başında geliyor. İnternete erişimin dünya geneline yayıldığı, yaratıcı mesleklerin çoğunun dijital ortamda yapıldığı günümüzde telif haklarını koruma yöntemlerinden biri de DMCA'dir. Peki, içerik üretirken başkalarının çalışmalarına saygı göstermenin yanı sıra ürettiğiniz içeriğin haklarını korumak için de işlevsel olabilen DMCA nedir? Bu içeriğimizde DMCA'in ne olduğundan nasıl işlediğine kadar ayrıntılı açıklamalar bulabilirsiniz.

İçeriklerinizi Korumanın Yolu: DMCA Nedir?

1998'de ABD'de çıkarılan DMCA (Digital Millennium Copyright Act), dijital mecralarda üretilen fikrî mülki hakları güvence altına alırken hakların ihlal edilmesi hâlinde cezai işlem uygulanmasının yolunu açar. Yasanın muhataplarından biri de internet servis sağlayıcıları olduğu için yalnızca ABD'deki insanlar değil, dünyanın birçok ülkesindeki insanlar da yasadan faydalanabilir. Merkezleri ABD'de bulunan Google, YouTube, Facebook, Instagram, X, Netflix ve Microsoft gibi şirketler çalışmalarını DMCA kapsamında değerlendirir.

DMCA düzenlemelerinin sağladığı temel haklar şunlardır: 

• Telif Haklarını Doğru Şekilde Belirleme: DMCA dijital telif haklarının sınırını net olarak belirlemeye çalışır. Bu sayede yanlış veya eksik bilgilerle telif hakkı taleplerinin önüne geçerken sınırı belirlenen telif haklarını yasal yollarla savunur. 

• Telif Hakkı Sahiplerini Koruma: Telif hakkı sahiplerinin eserlerine yetkisiz erişimin önüne geçer. Eser sahiplerini çalışmalarını dijital platformlarda daha geniş kitlelerle buluşturmak amacıyla teşvik eder. 

• İnternet Servis Sağlayıcılarını Koruma: Bildirim ve takedown sistemlerini içeren DMCA, servis sağlayıcılarını olası ihlallerde sorumluluktan muaf tutar. Telif hakkı sahiplerinin ihlal edilen haklarını bildirmeleri durumunda ilgili içeriği kaldıran servis sağlayıcısı yasal olarak cezalandırılmaz. 

DMCA kapsamında telif hakları korunan eser türlerinden bazıları şunlardır:

• Şarkılar, albümler ve dijital müzik dosyaları,

• Filmler, diziler ve videolar,

• Profesyonel fotoğraflar, dijital çizimler ve illüstrasyonlar, 

• Mobil uygulamalar, oyunlar ve bilgisayar programları,

• Kitaplar, dijital kitaplar ve blog yazıları,

• Web siteleri ve bloglar,

• Podcastler ve radyo yayınları.

DMCA ve "Güvenli Liman" Muafiyetleri

DMCA internet servis sağlayıcılarına sorumluluktan muafiyet imkânı tanır. "Güvenli liman" diye bilinen bu muafiyetten yararlanmak isteyen servis sağlayıcıları şu şartları yerine getirmek zorundadır: 

• DMCA ofisinde bir temsilci bulundurma,

• Platformda yayınlanan izinsiz içeriklerin farkında olmama,

• Bildirim aldığında izinsiz içeriği hemen kaldırma,

• İzinsiz yayınlanan içerikten mali bir kazanç elde etmemiş olma,

• İçeriği kaldırma bildirimi aldıktan sonra hemen silme.

Google, Facebook ve X gibi büyük platformlar DMCA'in sunduğu güvenli liman imkânından faydalanmak için telif hakkı ihlallerine hızlı ve sert yaptırımlarla cevap verir. İçerikleri özgün şekilde üretmeyenler şikâyet edilmeleri hâlinde ciddi yaptırımlarla karşı karşıya kalabilirler. 

DMCA Sistemine Nasıl Kayıt Olunur? 

DMCA'in sitesine gidip sağ üst köşede bulunan "Sign Up" butonuna tıklayarak süreci başlatabilirsiniz. DMCA sistemine ücretsiz, profesyonel veya işletme üyelik seçenekleriyle kaydolabilirsiniz. Ücretsiz plan 1 yıl geçerliyken ücretli planlar 10 yıl boyunca telif haklarınızı korumayı garanti eder. Ücretli planlarda daha fazla sayıda domain ekleyebilirsiniz. 

Üyelik planını seçip siteye giriş yaptıktan sonra şöyle devam edebilirsiniz: 

• Açılan ekranda "My Protected Pages" sekmesini seçerek "Add Badges to Your Site" butonuna tıklayabilirsiniz. 

• Ekranda görülen rozetlerden sitenizin rengine uygun olanı seçebilirsiniz. Sağ kenarda sitenize özel oluşturulan rozet kodunu görebilirsiniz. Bu kodu kopyalayabilirsiniz. 

• Rozet kodunu sitenizin temasına ekleyerek ana sayfada görülebilecek bir bölüme yerleştirebilirsiniz. Örneğin "footer" bölümünü tercih ederek sayfanın altında görünmesini sağlayabilirsiniz.  

• Rozet kodunu temaya ekledikten sonra DMCA sistemi sitenizi analiz etmeye başlar. Yaklaşık 48 saat süren analiz sürecinin ardından DMCA'in web sitesindeki panelinizde veriler görünür. 

• "Current Protected Pages" başlığının altında sitenizde taranan içerikleri görebilirsiniz. Taranan sayfaların üzerine tıklayarak içeriğin size ait olduğunu gösteren sertifikayı görüntüleyebilirsiniz. 

DMCA Takedown Nedir? Nasıl Yapılır? 

Ürettiğiniz içeriğin sizden izinsiz kullanılması durumunda DMCA mekanizmasını kullanarak ilgili içerikleri kaldırtma hakkına sahipsiniz. DMCA takedown ismi verilen içerik kaldırma sürecini DMCA'in web sitesi üzerinden başlatabilirsiniz. Kullanıcı ekranında görülen "My Cases" sekmesinin altında bulunan "New Managed Takedown" butonuna tıklayıp izinsiz kullanılan içeriğin linkini ekleyerek takedown talebinde bulunabilirsiniz. Süreç sizin yerinize takip edileceği için ücretli olan takedown başvuruları olumlu sonuçlanırsa izinsiz kullanılan içerik kaldırılabilir. 

DMCA'in verdiği haktan yararlanarak şikâyetinizi doğrudan internet servis sağlayıcılarına da yapabilirsiniz. DMCA bildirimi denilen süreçte sizden izin almaksızın kullanılan içeriği servis sağlayıcısına haber vererek kaldırılmasını talep edebilirsiniz. Örnekle açıklamak gerekirse blog yazınızın çalındığını düşünüyorsanız Google'ın DMCA formunu doldurarak bildirimde bulunabilirsiniz.

Formu doldururken farklı servis sağlayıcıları çeşitli bilgiler talep edebilir. Bildirimi Google'a yapıyorsanız adınızı, soyadınızı ve e-postanızı girdikten sonra telif hakkına sahip olduğunuz çalışma hakkında bilgi vermeniz istenir. Ardından içeriğinizin legal olarak bulunduğu URL'i paylaşmanız gerekir. Son olarak içeriğinizin izinsiz kullanıldığı URL'i girip tarih ve imza bölümlerini doldurup bildirimi gönderebilirsiniz.  

Bazı durumlarda takedown talebi size karşı yapılabilir. SEO çalışmalarını olumsuz etkileyebilen bu durumdan kurtulmanız mümkün. Bir içeriği izinsiz kullandığınız için servis sağlayıcısı tarafından kaldırılması durumunda DMCA karşı bildiriminde bulunabilirsiniz. Telif hakkını ihlal etmediğinize eminseniz servis sağlayıcısına göndereceğiniz karşı bildirimle içeriği geri alabilirsiniz.   

DMCA'in Yasal Sınırları ve Eleştiriler 

"Dünyanın en büyük fotokopi makinesi" olarak tanımlanan internette telif haklarının savunulması karmaşık bir süreç yönetimini gerekli kılıyor. DMCA ile bir taraftan telif hakkı sahipleri korunurken diğer taraftan servis sağlayıcılar güvenli liman imkânlarından yararlanıyor. Bir diğer taraftansa "fair use" (adil kullanım) doktriniyle kısıtlanan DMCA'in yasal sınırları, bazı amaçlarla izinsiz içerik kullanımına izin veriyor.

Eğitim ve araştırma gibi alanlarda telif hakkı sahiplerindense kullanıcıları önceleyen yasa, eğitim ve araştırma kavramlarının net olmaması sebebiyle eleştiriliyor. Adil kullanım kavramının içeriği belirlenmediği için bazı durumlarda süreç mahkemeye taşınmak zorunda kalabiliyor. Hem eleştiriler hem teknolojide yaşanan büyük gelişmeler sebebiyle DMCA birkaç kez revize edildi. İlk revizyon 2003 yılında yapılırken sonuncu değişiklik 2021'de gerçekleştirildi.

DMCA Sisteminin Avantajları Nelerdir?

DMCA sisteminin telif hakkı sahipleri için sağladığı avantajlar arasında şunlar sayılabilir: 

• Hakların Korunması: İçerik üreticileri DMCA ile içeriklerini dijital ortamda koruma altına alabilir. Bu sayede gelir kaybı yaşamalarının önüne geçilebilir.

• Hızlı Müdahale: Telif hakkı sahipleri içeriklerinin izinsiz kullanıldığını tespit ettiklerinde bildirim ve takedown süreçlerini işleterek sürece müdahil olabilir. DMCA bildirimleri izinsiz içeriklerin hızlıca kaldırılmasına yardımcı olabilir. 

• Yasal Süreçten Kaçınma: Hem telif hakkı sahiplerinin hem internet servis sağlayıcılarının izinsiz kullanılan içeriklerle ilgili yargıya gitmeden sonuç almasını sağlayan DMCA uzun süren mahkeme süreçlerine gerek kalmadan sorunun çözümüne katkıda bulunabilir. 

• İçerik Üreticilerini Teşvik: Ürettikleri içeriklerin dijital ortamda korunduğundan emin olan ve bu koruma sayesinde gelir kaybı yaşamayan üreticilerin yeni içerikler yaratmasına teşvik edebilir. 

• Dijital Hak Yönetimi: İçeriklerin dijital imza ve şifreleme gibi teknolojik yöntemlerle korunmasını sağlayan DRM (Digital Rights Management) sistemlerini destekleyen DMCA, içeriklerin sadece izinsiz kullanımının değil çalınmasının da önüne geçmeye yardımcı olabilir. 

• Şeffaf Süreç: DMCA bildirimlerinin açık ve belgelenmiş şekilde yapılmasını zorunlu kılan sistem, hak sahipleri için yasal sürecin şeffaflığını korur. Telif hakkı sahibi gerekli gördüğü durumda doğrudan mahkemeye başvurabilir.   

Siz de DMCA hakkında edindiğiniz bilgilerle dijital ortamda telif haklarınızı savunabilir, izinsiz kullanım tespit ettiğinizde bildirimde bulunarak içerikleri kaldırtabilirsiniz. Ürettiğiniz içerikler DMCA sistemine dayandırılarak kaldırılırsa hızla karşı bildirimde bulunup içeriğinizi kurtarabilir, SEO çalışmalarınızı iyileştirebilirsiniz. SEO performansınızı geliştirmek, marka bilinirliğinizi artırmak ve organik trafiğinizi büyütmek için SEOPix olarak sunduğumuz çözümlere ulaşmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.